Bijzondere woonvormen staan al langer onder de aandacht door de grote woningnood. Zo is er een wijziging van het Besluit omgevingsrecht om gemakkelijk een recreatiewoning permanent te bewonen. Andere bijzonderheden rond bewoning zijn kamerverhuur en toeristische verhuur.

Kamerverhuur is lang niet altijd bij een woonbestemming toegestaan. Veelal is er een definitie van een woning voorin de planregels van een bestemmingsplan. In de definitie staat dat alleen bewoning door één huishouden (lees: één gezin, een stelletje of een alleenstaande) is toegestaan. Dit betekent dat kamerverhuur niet is toegestaan. Soms ontbreekt echter een koppeling tussen de definitie van een woning en de woonbestemming in de planregels. De Raad van State, onze hoogste bestuursrechter waar Peter jarenlang heeft gewerkt, heeft geoordeeld dat als de koppeling ontbreekt de definitie niet ter zake doet en andere woonvormen ook zijn toegestaan.

Er zijn diverse woonvormen met een zorgcomponent. De vraag is of die zijn toegestaan bij een woonbestemming. De Raad van State heeft bepaald dat alleen nagenoeg zelfstandige bewoning bij een woonbestemming is toegestaan. Wanneer de zorgcomponent overheerst, is geen sprake meer van wonen.

Bij kamerverhuur en toeristische verhuur is veelal een vergunning vereist op basis van de gemeentelijke huisvestingsverordening. Beide zijn vaak op grond van het bestemmingsplan ook bij een woonbestemming niet toegestaan. Dan is ook een omgevingsvergunning vereist voor afwijking van het bestemmingsplan. Het kan zijn dat de gemeente de ene vereiste vergunning wel verleend, maar de andere vergunning niet. Vreemd genoeg staat de Raad van State dat toe nu de toetsingskaders verschillend zijn. Daarom is het aan te raden direct bij de gemeente te vragen of zij bereid is beide vergunningen te verlenen.

De Wet toeristische verhuur van woonruimte regelt dat iedereen die een woonruimte voor toeristische verhuur aanbiedt op een digitaal platform zoals Airbnb zijn registratienummer moet vermelden. Daarnaast maakt deze wet het gemakkelijker voor gemeenten om aanmeldingsplichten en vergunningplichten in hun huisvestingsverordeningen op te nemen. De Wet toeristische verhuur van woonruimte zal het voor gemeenten gemakkelijker maken om te handhaven.