Er is in Nederland een groot tekort aan bedden voor arbeidsmigranten. Dat is zeer kwalijk, temeer nu die arbeidsmigranten cruciaal zijn voor onze economie. Het op een legale wijze huisvesten van arbeidsmigranten is een grote uitdaging. Advocaat mr. dr. ing. Peter de Haan heeft meerdere procedures over de huisvesting van arbeidsmigranten tot een goed einde gebracht. Omwonenden zullen via procedures proberen om de huisvesting tegen te houden. Dit als de gemeente en de provincie niet zelf al geen medewerking aan de huisvesting van arbeidsmigranten geven.

Het huisvesten van arbeidsmigranten dient te worden aangemerkt als logies of als wonen. In gemeentelijk en provinciaal beleid wordt veelal onderscheid gemaakt tussen short stay, mid stay en long stay. De Raad van State houdt zich echter niet aan dit onderscheid. Het is logies of wonen. De gemeenten willen veelal alleen meewerken aan logies en niet aan wonen. De Raad van State heeft echter keer op keer omgevingsvergunningen vernietigd, omdat geen sprake is van logies maar van wonen. Veelal is na verblijf van langer dan zes maanden al sprake van wonen. Er is echter ook een uitspraak waarbij de Raad van State oordeelt dat al na drie maanden geen sprake is van wonen.

De Raad van State kijkt niet alleen naar de duur van het verblijf, maar ook of er aanvullende diensten worden geboden. Als iedere arbeidsmigrant zijn eigen keuken en badkamer heeft, is al snel sprake van wonen. Wanneer er daarentegen een gezamenlijke keuken en badkamer zijn samen gezamenlijke faciliteiten (verzorging van eten en drinken, beddengoed en schoonmaak) dan is wel eerder sprake van wonen.

Ongeacht de bestemming is de huisvesting van arbeidsmigranten een uitdaging. Bij een horecabestemming die een pension (logies) en een hotel toestaat, kunnen omwonenden aanvoeren dat sprake is van wonen. Bij een woonbestemming kunnen diezelfde omwonenden aanvoeren dat sprake is van logies of bijvoorbeeld dat alleen bewoning in gezinssamenstelling is toegestaan.

Aandachtspunt is dat huisvesting van arbeidsmigranten bij een woonbestemming lang niet altijd is toegestaan. Het komt vaak voor dat voorin de planregels bij de definitie van een woning staat dat alleen bewoning door één huishouden is toegestaan. Dat betekent bewoning in gezinssamenstelling of door een stelletje. Huisvesting van meerdere arbeidsmigranten in één woning is dan in strijd met het bestemmingsplan. Het kan echter zijn dat er geen koppeling is tussen de woonbestemming en de definitie van een woning voorin de planregels. Dan zijn als uitzondering wel andere woonvormen, zoals huisvesting van arbeidsmigranten, toegestaan.

De provincie zal veelal tegen huisvesting voor onbepaalde tijd in het buitengebied of op een bedrijventerrein zijn. Aandachtspunt is dat de provincie een reactieve aanwijzing kan geven bij een nieuw (postzegel)bestemmingsplan en een omgevingsvergunning die met de uitgebreide voorbereidingsprocedure is verleend. Door de reactieve aanwijzing treedt het bestemmingsplan dan wel de omgevingsvergunning niet in werking. Het is weliswaar mogelijk om tegen een reactieve aanwijzing te procederen, maar de kans dat u die procedure wint, is erg klein. Daarom verdient het de voorkeur om de huisvesting van arbeidsmigranten met een binnenplanse vrijstelling of de kruimellijst mogelijk te maken. De provincie kan namelijk geen reactieve aanwijzing geven bij die vereenvoudigde vergunningverlening.

Het komt regelmatig voor dat de gemeente voor de huisvesting van arbeidsmigranten alleen een tijdelijke omgevingsvergunning wil verlenen. Daarbij gelden meerdere aandachtspunten. Ten eerste kan een tijdelijke omgevingsvergunning voor een nieuw arbeidsmigrantencomplex eigenlijk alleen verleend worden als het complex demontabel is. Als dat niet het geval is en omwonenden voeren aan dat het complex niet eenvoudig na tien jaar kan worden afgebroken, dan vernietigt de bestuursrechter de omgevingsvergunning. Daarnaast kan het zijn dat de gemeente na afloop van de tijdelijke omgevingsvergunning geen omgevingsvergunning voor onbepaalde tijd verleent.