Als jurist van de bouwunit van de Raad van State heeft advocaat mr. dr. ing. Peter de Haan honderden handhavingszaken beoordeeld. Deze unit doet namelijk alle zaken waarbij de gemeente handhaaft wegens handelen in strijd met (of zonder) de omgevingsvergunning en/of het bestemmingsplan. Tevens behandelt deze unit alle invorderingszaken. Ook heeft Peter in zijn proefschrift, vele wetenschappelijke artikelen en blogs over handhaving geschreven.

Handhaving begint altijd met een vooraankondiging last onder dwangsom (of last onder bestuursdwang). Een last onder dwangsom houdt in dat als u niet binnen een bepaalde tijd doet wat de gemeente wil, u dwangsommen moet betalen. Bij de last onder bestuursdwang krijgt u een bepaalde tijd om iets te doen (bijvoorbeeld een bouwwerk af te breken). Als u dat niet doet, dan doet de gemeente dat zelf op uw kosten. Na ontvangst van de vooraankondiging krijgt u twee weken de tijd om te reageren. Het loont altijd om tijdig op de vooraankondiging te reageren en een gesprek met de gemeente aan te vragen. Terwijl u met de gemeente onderhandelt over een oplossing, gaat het daadwerkelijke handhavingstraject nog niet lopen. Peter heeft in het verleden als advocaat veel voor gemeenten gewerkt en is daarom gewend om met gemeenten te onderhandelen.

Gemeenten leggen veelal een last onder dwangsom op. Erg belangrijk is om te weten dat u niet met betaling van de dwangsom de overtreding ‘afkoopt’. Als er geen oplossing komt, dan is de kans groot dat de gemeente een nieuwe last onder dwangsom oplegt met nog hogere dwangsommen. Indien u dan nog steeds niet de overtreding weghaalt, dan zal de gemeente op een gegeven moment een last onder bestuursdwang opleggen. En zelf de overtreding op uw kosten beëindigen.

Helaas is Peter veel schrijnende zaken tegengekomen, waarin de beweerdelijke overtreder dacht dat de gemeente niet zou overgaan tot het daadwerkelijk innen van de zeer hoge dwangsommen. Om die reden wordt niet geprocedeerd tegen de last onder dwangsom. De gedachte is dan dat het niet zo’n vaart zal lopen. Zodra de gemeente de dwangsom vervolgens daadwerkelijk int bij de invorderingsbeschikking wordt pas geprocedeerd. Dat is echter te laat. Bij de invorderingsbeschikking gaat het eigenlijk nog maar om twee vragen: i. of na de begunstigingstermijn de last is overtreden en ii. of de invordering is verjaard. Bij de procedure tegen de invorderingsbeschikking kan niet meer succesvol worden aangevoerd dat er helemaal geen overtreding is, er rechtvaardigingsgronden zijn en dat de dwangsommen veel te hoog zijn. Dat zijn allemaal punten die u tegen de last onder dwangsom wel succesvol kunt aanvoeren. Peter kan u daarbij helpen.

Stel dat bijvoorbeeld de gemeente een bouwstop oplegt onder een last onder dwangsom van € 100.000,- als u toch doorbouwt. Het begint te regenen en u maakt het bouwwerk wind- en waterdicht. U procedeert niet tegen de last onder dwangsom, omdat u niet verwacht dat de gemeente daadwerkelijk € 100.000,- gaat invorderen als u uw bouwwerk wind- en waterdicht maakt. Helaas gaat de gemeente wel tot invordering van die dwangsom over. De bestuursrechter zal zeer waarschijnlijk oordelen dat de gemeente gewoon tot invordering kan overgaan, hoe onredelijk dat ook is. Dit had voorkomen kunnen worden als u vooraf kort met Peter contact had opgenomen. Hij zou dan hebben voorgesteld om vooraf aan de gemeente toestemmen te vragen om het bouwwerk wind- en waterdicht te maken, zodat er geen dwangsom wordt ingevorderd.